Νικόλας Τομπάζης: Ο 'Ελληνας μηχανικός της Ferrari

[Dev]

 

Νικόλας Τομπάζης: ποιος ο Έλληνας που απογείωσε τον Αλόνσο

 

 

 

 

 

 

 

Στο πρωτάθλημα των πιο γρήγορων αυτοκινήτων κανείς δεν ξέρει αν οι καινοτομίες του θα αντέξουν στον ανταγωνισμό. Εφέτος η Mac Laren ξεκίνησε δείχνοντας τις... εξατμίσεις της στους άλλους. Ο αγώνας όμως συνεχίστηκε στα εργαστήρια. Σε τρεις μήνες χάρη στις νέες αλλαγές οι Ferrari έδειξαν ξανά τα «δόντια» τους. Η συμβολή ενός Ελληνα, του Νικόλα Τομπάζη, στη μεταμόρφωση των «κόκκινων βολίδων» είναι αναμφισβήτητη

 

 

Σήμερα το απόγευμα (ΕΤ1, 15.45) στην πίστα του Σίλβερστοουν θα συναντηθούν οδηγοί και αυτοκίνητα σε έναν από τους πιο αποφασιστικούς αγώνες του πρωταθλήματος. Αν ο Σουμάχερ οδηγώντας την κατακόκκινη Ferrari πάρει για τέταρτη φορά την πρώτη θέση, ακόμη και ο πιο σημαντικός του αντίπαλος, ο Φινλανδός Μίκα Χάκινεν της Mac Laren - Mercedes, θα αισθανθεί ότι ο Γερμανός πλέον είναι άπιαστος.

 

Χίλια πράγματα θα έχουν να παρατηρήσουν και να χαρούν οι φανατικοί του θεάματος που θα παρακολουθήσουν τηλεοπτικά ή πηγαίνοντας στο Σίλβερστοουν τους 60 γύρους, των πέντε περίπου χιλιομέτρων ο καθένας, λεπτό προς λεπτό. Αρκετοί όμως άλλοι είναι της γνώμης ότι οι αγώνες αυτοί γίνονται ερήμην τους και για πράγματα που ούτε πρόκειται να τους αγγίξουν ποτέ.

 

Ζητήσαμε τη βοήθεια του επικεφαλής στο τμήμα των αεροδυναμικών ερευνών της Ferrari για να καταλάβουμε περισσότερα γύρω από τις εξελίξεις των αυτοκινήτων αυτών και αποδείχθηκε ότι οι άνθρωποι της εταιρείας την τόσο νευραλγική αυτή θέση την έχουν εμπιστευθεί εδώ και ένα χρόνο, που τα πράγματα εξελίσσονται πολύ ευνοϊκά γι' αυτούς, σε έναν 30χρονο μηχανικό, απόφοιτο του Τρίνιτι Κόλετζ και διδάκτορα της Αεροναυτικής στο επίσης αγγλικό Ιμπέριαλ Κόλετζ. Τον ειδικευμένο στην αεροδυναμική Νικόλα Τομπάζη, έναν Ελληνα που τελειώνοντας στη χώρα μας το Κολλέγιο του Ψυχικού, θέλησε να κάνει επάγγελμα ό,τι ονειρευόταν από μικρό παιδί, να ασχοληθεί με τα αυτοκίνητα της Formula 1 και τους αγώνες τους.

 

 

Το βασίλειο του Νικόλα Τομπάζη στο Μαρανέλο είναι το εργαστήριο αεροδυναμικής της Ferrari, που στεγάζεται σε ένα ολοκαίνουργιο, εκπληκτικής εμφάνισης κτίριο, φτιαγμένο από τον διάσημο αρχιτέκτονα Ρέντζο Πιάνο. Το περιβάλλον δεν είναι μεσογειακό. Γεμάτο εκνευρισμούς, φωνές, τη γνωστή τσαπατσουλιά. Οι αγγλόφωνοι άλλωστε κυριαρχούν στην Formula 1, αφού και στην ιταλική Ferrari οι τεχνικοί προϊστάμενοι είναι ένας Αγγλος και ένας Νοτιοαφρικανός. Ο πυρετός των δοκιμών και ο ορυμαγδός του αγώνα δεν φθάνουν ως εκεί. Τα πειράματα γίνονται με ηρεμία, μήνες πριν, στις αεροσήραγγες. Σπάνια ο αεροδυναμιστής να σηκωθεί να πάει στο Σίλβερστοουν ή σε μια άλλη πίστα. Οι πολύτιμες πληροφορίες τού έχουν δοθεί γραπτά από πριν, οι σημαντικές και απαραίτητες κατασκευές έχουν γίνει ίσως και από την προηγούμενη χρονιά και τώρα όλοι περιμένουν τι θα κάνουν με αυτές ο Σουμάχερ και ο Ιρβάιν, χωρίς να μπλέκονται στα πόδια τους. «Ισως να μην έχουμε αυτή τη φορά την ίδια τύχη και υπεροχή με τη Γαλλία», προβλέπει ο συνομιλητής μας στο τηλέφωνο, αλλά κάθε άλλο παρά αγωνία φαίνεται να έχει πριν από τις κρίσιμες αυτές αγγλικές εξετάσεις της Ferrari.

 

Από την αρχή ο Νικόλας Τομπάζης, μετρημένος και πολύ σοβαρός, προσεκτικός σαν σκακιστής, μιλώντας αργά, χωρίς να γελάσει ούτε μια φορά, μας έκανε σαφές ότι ο λόγος που γίνεται όλη αυτή η έρευνα στις διάφορες ομάδες της Formula 1 είναι για να κερδίζονται οι αγώνες. Και δεν υπάρχει τίποτε από πλευράς έρευνας που να μη γίνεται γι' αυτό, άμεσα ή έμμεσα.

 

Τα τμήματα που συμβάλλουν στην εξέλιξη ενός αυτοκινήτου αγώνων είναι πρώτα η αεροδυναμική, αλλά επιπλέον υπάρχουν ειδικοί για τα φρένα, τις αναρτήσεις, για τα υλικά, ώστε να γίνονται ελαφρύτερα και ανθεκτικότερα τα αυτοκίνητα, και στη Ferrari φυσικά υπάρχει και το τμήμα των κινητήρων, αφού κατασκευάζει μόνη της τη μηχανή για το κάθε αγωνιστικό αυτοκίνητο, ενώ σε άλλες ομάδες ο κινητήρας φθάνει έτοιμος και πακεταρισμένος από τον κατασκευαστή.

 

Οι μάγοι της ταχύτητας

 

Για τα ελαστικά δεν γίνεται άμεσα έρευνα από τη Ferrari, τη Mac Laren ή την Benetton, αλλά τώρα που δεν υπάρχει πλέον το μονοπώλιο της Good Year, έχοντας εμφανισθεί πριν από δύο χρόνια και η Bridgestone, τα πράγματα εξελίσσονται γρηγορότερα, λόγω του μεταξύ τους ανταγωνισμού. «Εμείς δεν συμμετέχουμε στην εξέλιξη των ελαστικών», εξηγεί ο Ελληνας μηχανικός, «όμως το πώς αντιδρά το λάστιχο το λαμβάνουμε σοβαρά υπόψη μας, αφού έχει κάποια χαρακτηριστική συμπεριφορά στην επιτάχυνση, στις πλάγιες δυνάμεις, στο φρενάρισμα, στις αλλαγές του βάρους και το αποτέλεσμα της αεροδυναμικής γίνεται αισθητό μέσω των ελαστικών που "φοράει" ένα αυτοκίνητο. Μην ξεχνάτε ότι οι προπάθειες της αεροδυναμικής πρέπει να έχουν κατάληξη το να πιέζεται το αυτοκίνητο όσο γίνεται περισσότερο επάνω στο δρόμο. Τα φτερά εμπρός και πίσω σε ένα αυτοκίνητο της Formula 1 είναι έτσι φτιαγμένα και τοποθετημένα ώστε να λειτουργούν αντίθετα απ' ό,τι γίνεται στο αεροπλάνο. Πρέπει να κρατήσουν το αυτοκίνητο με όσο γίνεται μεγαλύτερη δύναμη επάνω στην πίστα.

 

Σίγουρα τα λάστιχα έτσι όπως αναρτώνται δεν βρίσκονται από αεροδυναμική άποψη στην καλύτερη θέση. Είναι εκεί μόνο και μόνο διότι έτσι το απαιτούν οι κανονισμοί. Δεν επιτρέπεται να σκεπάζονται από το αμάξωμα, όπως γίνεται και στο τελευταίο πλέον αυτοκίνητο από αυτά που κυκλοφορούν στους δρόμους. Αρα εμείς καλούμεθα να αντισταθμίσουμε την αρνητική τους αυτή επίδραση ρυθμίζοντας την υπόλοιπη αεροδυναμική του αυτοκινήτου.

 

Πολλοί θεατές των αγώνων αγνοούν ότι οι κανόνες που επιβάλλονται στους κατασκευαστές μερικές φορές έχουν σκοπό να κάνουν τα αυτοκίνητα πιο αργά παρά πιο γρήγορα, ενώ οι μηχανικοί με τις έρευνές τους ενεργούν προς την αντίθετη κατεύθυνση. Ταυτόχρονα οι ρόδες, έτσι όπως εξέχουν από το υπόλοιπο αμάξωμα, γυμνές και πελώριες, έχουν γίνει πλέον ένα είδος φετίχ για τους θαυμαστές της Formula 1. Δεν πρόκειται να αλλάξουν ποτέ. Οι σοφοί που κάθε χρόνο προσθέτουν καινούργιους, πιο περίπλοκους και πιο περιοριστικούς κανονισμούς επιμένουν να αγνοούν την αεροδυναμική και να εμπιστεύονται την παράδοση. Αν οι μηχανικοί αφήνονταν ελεύθεροι, τώρα τα αυτοκίνητα θα έτρεχαν στις πίστες με διπλάσιες από τις σημερινές ταχύτητες. Οπότε στο Σίλβερστοουν ο Σουμάχερ σήμερα αντί για τα 220 χιλιόμετρα την ώρα θα ανέβαζε την επίδοσή του επάνω από τα 400 χιλιόμετρα την ώρα!».

 

«Στον τομέα της αεροδυναμικής η επιρροή της Formula 1 θα έλεγα ότι έχει υπάρξει αλλά τώρα έχει περάσει», δηλώνει ο συνομιλητής μας. «Διότι όταν κατάλαβαν οι τεχνικοί μέσα από τα πειράματα στις αεροδυναμικές σήραγγες πόσο σημαντικό ήταν να σπρώχνει μία δύναμη κάθετα το αυτοκίνητο προς τον δρόμο, αυτό πέρασε και στα αυτοκίνητα παραγωγής. Από εδώ και στο εξής όμως, θα έλεγα ότι η έρευνα που γίνεται στη Formula 1 στον τομέα της αεροδυναμικής έχει πλέον ξεφύγει από τα αυτοκίνητα παραγωγής και δεν έχει πλέον κάποια άμεση σχέση. Είναι αρκετά πιο περίπλοκη η αεροδυναμική ενός αυτοκινήτου Formula 1 σε σχέση με ένα αυτοκίνητο του εμπορίου. Αλλωστε, ο βασικός στόχος τους για ένα συνηθισμένο αυτοκίνητο είναι να ελαττώσουν την αντίσταση του αέρα, ενώ σ' εμάς πάντα το βασικό είναι να μεγιστοποιηθεί η κάθετη δύναμη που θα κρατήσει μια Formula στον δρόμο. Σε άλλους τομείς ίσως την επηρεάζει ακόμη, αλλά όχι στην αεροδυναμική.

 

Ο βασικός λόγος που εγώ θα πάω στη δουλειά μου αύριο είναι να κάνω κάτι για να κερδίσουμε αγώνες. Το τι θα βγει μετά σε όφελος ενός αυτοκινήτου παραγωγής δεν ανήκει στη δική μου δουλειά. Φυσικά, τα δισκόφρενα και άλλες καινοτομίες που τώρα απολαμβάνουμε στα αυτοκίητά μας πρώτα εμφανίσθηκαν στη Formula, αλλά θα έλεγα ότι ήταν το αποτέλεσμα και όχι το ζητούμενο.

 

Σε γενικές γραμμές, η εξέλιξη των αυτοκινήτων ως προς το σχήμα τους γίνεται μέσα στην αεροσήραγγα. Με τα πειράματα δοκιμάζουμε διάφορα σχήματα και προσπαθούμε να καταλάβουμε αν η απόδοση του αυτοκινήτου βελτιώνεται μετρώντας σε διάφορα σημεία του πεδίου ροής χαρακτηριστικά όπως η ταχύτητα του αέρα, η πίεση και καταλαβαίνουμε αν η ροή έχει αποκολληθεί ή αν υπάρχει κάποιος στρόβιλος σε ένα σημείο, που σημαίνει ότι εκεί έχουμε επιβράδυνση καθώς το αυτοκίνητο κινείται μέσα στον αέρα. Τώρα με τους κομπιούτερ, αν και είμαστε σε πρώιμο στάδιο, αναλύονται κάποιες ροές με περισσότερες λεπτομέρειες και αυτό έχει αρχίσει να βοηθάει».

 

Συγκρίνοντας το όποιο αεροπλάνο της πολιτικής αεροπορίας με ένα αυτοκίνητο της Formula 1, o Νικόλας Τομπάζης πιστεύει ότι ως σχήμα, από αεροδυναμική άποψη, το ιπτάμενο όχημα έχει φθάσει κοντά στο τέρμα της εξέλιξής του, ενώ το αυτοκίνητο έχει ακόμηÖ δρόμο. Και διότι αλλάζουν κάθε τόσο οι κανόνες και διότι τα στοιχεία είναι πιο περίπλοκα. Αρκεί να σκεφθούμε ότι οι συνθήκες ροής είναι διαφορετικές όταν το αυτοκίνητο επιταχύνει στην ευθεία και διαφορετικές όταν φρενάρει. Εκεί μάλιστα παίζεται ολόκληρο παιχνίδι, ανάλογα και με το ποιος είναι ο οδηγός, πού είναι πιο ικανός και τι κάνουν οι αντίπαλοι στις δοκιμαστικές στροφές. Διότι τα δύο πτερύγια, το ένα στο εμπρός μέρος και το άλλο πίσω από τον οδηγό, ρυθμίζονται επιτρέποντας διαφορετικές επιδόσεις στο αυτοκίνητο. Ελαττώνοντας την κλίση στο πίσω πτερύγιο, κερδίζουν ταχύτητα στις ευθείες, ενώ αν στις στροφές φεύγουν οι μπροστινές ρόδες, τότε αυξάνεται η κλίση στο εμπρόσθιο πτερύγιο.

 

Η αόρατη αεροδυναμική

 

Από την άποψη της αεροδυναμικής, τα πιο ενδιαφέροντα σημεία του αυτοκινήτου είναι αυτά που δεν φαίνονται. Εκεί, στο κάτω μέρος του αυτοκινήτου που βρίσκεται λίγα χιλιοστά επάνω από τον δρόμο, κρύβονται πολλά μυστικά, έστω και αν οι κανονισμοί δεν επιτρέπουν άλλη εκδοχή στην κάτω επιφάνεια από την εντελώς λεία. Αν εκεί εκμεταλλευθείς με τον καλύτερο τρόπο τους νόμους της ροής, τότε εμφανίζεται μια τεράστια δύναμη για να κρατιέται το αυτοκίνητο στο έδαφος. Η παραμικρή μεταβολή όμως στην απόσταση από το έδαφος είναι ικανή να κάνει το αυτοκίνητο να αλλάξει σημαντικά τη συμπεριφορά του και γι' αυτό χρειάζεται οδηγός επιπέδου, ώστε να αντισταθμίζονται οι διακυμάνσεις αυτές στη διάρκεια του αγώνα. Αντίθετα πάντως απ' ό,τι συμβαίνει με το αεροπλάνο, προσπαθούμε να έχουμε τη χαμηλότερη πίεση εκεί, ανάμεσα στο αυτοκίνητο και στο έδαφος.

 

Οι κανονισμοί για το 1998 έκαναν ακόμη πιο δύσκολη τη ζωή των αεροδυναμιστών, αφού απαίτησαν ο άξονας των πίσω τροχών να στενέψει, και από δύο μέτρα να περιορισθεί στο ένα και ογδόντα, για να πλησιάσουν στο σώμα του αυτοκινήτου, μπερδεύοντας τη ροή γύρω από τους τροχούς με τη ροή γύρω από το πλαίσιο.

 

Ξεκινώντας ένα πρωτάθλημα, κανένας δεν ξέρει αν οι καινοτομίες του θα αντέξουν στον ανταγωνισμό. Η Mac Laren στην αρχή είχε δείξει την πλάτη της στους άλλους, ερμηνεύοντας και κάπως πιο αυθαίρετα έναν από τους κανονισμούς σχετικά με τις εισαγωγές του αέρα στα πλάγια. Ο αγώνας όμως γίνεται και στα εργαστήρια. Η εξέλιξη δεν σταματάει και μέσα σε τρεις μήνες, χάρη σε νέες αλλαγές, η Ferrari κατόρθωσε να μειώσει την απόσταση. Γι' αυτό το Σίλβερστοουν θα δείξει αν οι Αγγλοι, οι Γερμανοί και οι Ελληνες της Ferrari θα ρίξουν στα καναβάτσο τους Αγγλους και τους Φινλανδούς της Mac Laren.

 

Στην υπηρεσία της διαφήμισης

 

Παρ' όλο που ο Νικόλας Τομπάζης είναι αναγκασμένος να πηγαίνει στο γραφείο του στις εξήμισι το πρωί με ένα Fiat Punto (!) και να μένει εκεί τουλάχιστον ένα δωδεκάωρο, για να τα καταφέρνει με όλες τις υποχρεώσεις, τις συναντήσεις και την επίβλεψη των πειραμάτων στην αεροσήραγγα, δεν θα ήθελε να αλλάξει τη δουλειά του αυτή με κάτι άλλο. Αλλωστε, όπως λέει, η αεροδυναμική μελέτη για τα δικά μας αυτοκίνητα του εμπορίου περιορίζεται σε ασήμαντα θέματα, παρ' όλο που εμείς μπορεί μέσα από τις διαφημίσεις να έχουμε σχηματίσει εντελώς διαφορετική γνώμη. Πώς θα ελαττωθεί ο θόρυβος όταν κάποιο παράθυρο είναι ανοικτό και πώς θα είναι η εμφάνισή του. Τέτοια μικροπράγματα είναι χωρίς ενδιαφέρον για τον Νικόλα Τομπάζη, που από την άλλη παραδέχεται ότι η αεροδυναμική της Formula 1 έχει περιορισθεί στα δικά της προβλήματα. Αυτά όμως φαίνεται ότι τον συναρπάζουν τόσο, που θα ήθελε μόνο μ' αυτά να ασχολείται.

 

Κατά τη γνώμη του, οι αγώνες της Formula 1: «Πιο πολύ εξυπηρετούν τη διαφήμιση και την ψυχαγώγηση του κοινού. Αλλά είναι ένα κύκλωμα αυτοτροφοδοτούμενο, αφού ξοδεύονται τα χρήματα των χορηγών. Αν κάποιος απαγόρευε τη Formula 1, δεν θα έλεγα ότι είναι και το τέλος του κόσμου. Προφανώς η έρευνα στην Ιατρική είναι πιο χρήσιμη». Ελπίζει πάντως ότι η τεχνολογία στο μέλλον γενικότερα θα εξυπηρετεί και δεν θα φθάσει να διοικεί...

 

Σήμερα στο Σίλβερστοουν ο αυτιστικός κόσμος της Formula 1 θα ξαναγίνει για λίγο εξωστρεφής, χαρίζοντας και στις χιλιάδες αυτών που δεν ανήκουν στον μικρό εσωτερικό του κύκλο μερικές αξιοπρόσεκτες εικόνες μέσα στη δίνη των 60 γύρων του αγώνα.

 

Πηγή : TO BHMA